ਉਹ

ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਹ
ਜਿਸ ਦਾ ਰੌਲਾ ਆਮ ਪੈਂਦਾ ਹੈ
ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਰਬ ਵਿਆਪੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ

ਜਾਣੀਜਾਣ

ਕਰਮ ਦਾ ਕਰਤਾ

ਮਹਾਂ ਪੁਰਸ਼

ਜੀਣ ਮਰਨ ਤੋਂ ਰਹਿਤ

ਆਜ਼ਾਦ

ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ

ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਹ

ਸਿਵਾਏ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ

ਜਿਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਾਲ

ਓਤਪੋਤ ਸਨ

ਗਾਥਾਵਾਂ

ਕਹਾਣੀਆਂ

ਬਾਣੀਆਂ

ਬਾਬਾਣੀਆਂ

ਸਾਖੀਆਂ

ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ

ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬੋਲਦਾ ਤੱਕਿਆ

ਦੇਖਦਾ ਸੁਣਿਆ

ਪਰ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ

ਉਹ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਉਹ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਨਾ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ

ਨਾ ਧਰਤੀ ਤੇ

ਨਾ ਪਤਾਲ ਵਿੱਚ

ਨਾ ਕਿਸੇ ਯੁਗ ਵਿੱਚ

ਨਾ ਕਿਸੇ ਕਾਲ ਵਿੱਚ

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਉਸ ਵਾਸਤੇ ਲੜਦੇ ਰਹੇ

ਉਲਝਦੇ ਰਹੇ

ਖੁਲਝਦੇ ਰਹੇ

ਇਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਸਿਰ ਪਾੜਦੇ ਰਹੇ

ਜਿੱਤਦੇ ਰਹੇ

ਹਾਰਦੇ ਰਹੇ

ਆਪੋ ਵਿਚਲੀ ਸਮਝ ਗਵਾ ਕੇ

ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਰਹੇ

ਜੋ ਕਿਤੇ  ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਪਾਠ ਕਰਦੇ

ਨਾਮ ਜਪਦੇ

ਇਮਾਰਤਾਂ ਉਸਾਰਦੇ

ਰਾਤਾਂ ਜਾਗਦੇ

ਸੜਕਾਂ ਰੋਕਦੇ

ਸੰਘ ਪਾੜ ਪਾੜ ਕੇ

ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ

ਉਸ ਨੂੰ

ਜੋ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਕਮਾਈ

ਹਰਾਮ ਦੀ ਕਮਾਈ ਵਿੱਚ ਰਲਾ ਕੇ

ਬੁਰਜੀਆਂ ਤੇ ਸੋਨਾ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ

ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਸੰਘੀ ਨੱਪਦੇ

ਕਬਜ਼ੇ ਕਰਦੇ

ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਲਿਤਾੜਦੇ

ਵੰਗਾਰਦੇ

ਪਛਾੜਦੇ

ਆਪੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ

ਯਤਨ ਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ

ਜੋ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ।

...........

...........

ਪਰ ਜੋ ਸੀ

ਉਹ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਸਮਾਂ ਅਨੰਤ ਸੀ

ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗ਼ਿਣਤੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ

ਕਾਇਨਾਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਸੀ

ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਸਨ
ਤਾਰੇ ਸਨ
ਗਤੀ ਸੀ

ਰਫਤਾਰ ਸੀ

ਦਿਸ਼ਾ ਸੀ

ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸੀ

ਨੇਮ ਸੀ

ਨੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮ ਸਨ

ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨੇਮ ਸੀ

ਕਿਤੇ ਕੋਈ ਉਲਝਣ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਸੱਭ ਕੁਝ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸੀ

ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ

ਵਿਗਸਦਾ

ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦਾ

ਬਦਲਦਾ

ਆਪਣੇ ਨੇਮ ਨਾਲ

ਇਕ ਹੋਣੀ

ਦੂਜੀ ਹੋਣੀ ਨਾਲ ਰਲਦੀ

ਗਿਆਨ ਸੀ

ਇਸ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਸੀ

ਸੋਚ ਦਾ

ਸੂਝ ਦਾ

ਪਰ ਇਹ ਸੱਭ ਉਹ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਜਿਸ ਦਾ ਰੌਲਾ ਅਸੀਂ ਸੁਣਦੇ ਸਾਂ

ਉਹ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਜੋ ਸੀ

ਉਹ,.....ਬੱਸ ,.......ਉਹ ਨਹੀਂ ਸੀ।